Radicale aanpak bomen met Essentaksterfte teruggeschroefd!

Raadsleden kregen op 16 oktober in de commissie Fysiek te horen dat 60% van alle 8.000 essen in de stedelijke omgeving langs lanen en dijken in Dordrecht vanwege aantasting door de essentaksterfte in 10 à 15 jaar gekapt zouden worden. (kap 5.000 essen…).Vanaf begin 2019 zou al begonnen worden met de kap van 600 à 800 exemplaren… Daartoe werd verzocht in de begroting 300.000 euro te reserveren. Even later werd de begroting aangenomen…

We leven in een tijd waar elke boom telt bij het tegengaan van klimaatverandering en afname van de biodiversiteit. Het is dus desastreus als duizenden bomen gekapt zouden gaan worden.

Daarom heeft Stichting Het Wantij op 18 november aan het college van B&W een brief gestuurd met veel vragen over de aanpak van de essentaksterfte. Als reactie daarop werd de Stichting uitgenodigd voor een gesprek dat plaatsvond op 11 december.

Inmiddels werden meerdere rapporten bestudeerd en contact opgenomen met de universiteit Wageningen en de gemeente Rotterdam. In het gesprek met een onderzoeker van Wageningen werden veel van onze vermoedens bevestigd en op 25 november aan raadsleden doorgegeven.

Belangrijk was het inzicht dat er nog heel veel onzekerheid is over de ontwikkeling van de ziekte en dat mede daarom een voorzichtige aanpak het beste is. Tevens blijken er voorbeelden te zijn waarbij er herstel optreedt. Afgelopen jaar, 2018, werd er al een vertraging in de ontwikkeling van de ziekte merkbaar, vermoedelijk vanwege de aanhoudende hoge temperatuur en droogte waardoor deze schimmelziekte zich minder snel ontwikkelt. Intussen vindt wetenschappelijk onderzoek plaats waaruit mogelijk een behandelmethode voortkomt.

Om meer te weten te komen over het verloop van de ziekte is het van belang de ontwikkeling van de ziekte te monitoren. Daartoe is mede op initiatief van de gemeente Dordrecht een landelijk protocol opgezet zodat overal in het land op dezelfde manier gegevens verzameld worden om daarna te kunnen analyseren. Ook daarom is het van groot belang zieke bomen zo lang mogelijk te laten staan. De gemeente gaf in het gesprek tot onze opluchting te kennen dat zij inmiddels tot een meer afwachtende, defensieve aanpak wilde overgaan!

Het gesprek van 11 december vond plaats op het Stadskantoor met teamleider Groen de heer Scholten en de project- coördinator mevrouw Noorlander. Het recent uitgekomen rapport “gevolgen essentaksterfte in beeld” van 5 november, opgesteld door adviesbureau Terra Nostra, was een belangrijk onderdeel van de bespreking. Hieraan voorafgaand had afgelopen zomer een monitoring van alle essen plaatsgevonden. (Helaas bleek er verwarring over de aantallen die in het rapport werden genoemd en krijgt het bureau de opdracht dat in orde te brengen.)

Het rapport van Terra Nostra bevat een aantal aannames die verworpen dienen te worden, zoals de uitspraak dat het aantal aangetaste essen de komende jaren zal toenemen richting een piek (blz. 4) en dat de essentaksterfte een progressieve ziekte is (blz. 3 laatste alinea)… Met zulke aannames, en de daarop gebaseerde toekomstverwachting, ligt een radicale aanpak voor de hand, maar hopelijk zal de gemeente nu een andere weg bewandelen.

In dit gesprek hebben we aangedrongen op grote voorzichtigheid bij de aanpak. Ons advies: ga pas kappen als er werkelijk gevaar voor omgeving bestaat. (Daarnaast kunnen dode bomen een belangrijke ecologische functie hebben.) Met snoeien is ook heel veel te bereiken om het eventuele gevaar van vallende takken te beperken en mogelijk de ontwikkeling van de ziekte tegen te gaan. De keuze van kappen of snoeien heeft ook met de investeringsbereidheid te maken, zoals ook in het rapport wordt aangegeven.

Het aantal te kappen bomen zou ons inziens op deze wijze drastisch kunnen verminderen en al het eerste jaar een fractie kunnen bedragen van de eerder aangekondigde 600 à 800. Ook zal het eerder aangekondigde programma om in 10 à 15 jaar duizenden bomen te kappen bijgesteld dienen te worden.

Andere in het rapport van Terra Nostra genoemde criteria om tot kappen over te gaan, zoals de mate van bladverlies, ook als dit samengaat met andere aantastingen zoals die van zwammen, zouden wat ons betreft niet of nauwelijks een rol mogen spelen. Er zou wat ons betreft ingezet moeten worden op verbetering van de conditie van de boom, om zo goed mogelijk deze crisis te kunnen doorstaan.

Ook hebben we aangedrongen op extra monitoring voorafgaand aan een eventueel besluit tot kappen, daar de diagnose via visuele inspectie grote fouten kan geven. Zo is het moeilijk om vanaf de grond te zien of een ontbladerde tak wel dood is… Het kan een verdedigingsmaatregel zijn van de boom tegen de essentaksterfte om de bladeren vroegtijdig te laten vallen; dit is dan juist een teken van vitaliteit! Ook komen er bij essen vaak kale takken voor die niets met ziekte te maken hebben, de zgn. lichtsterkte takken.

Gezien de eerdere uitspraken van de gemeente viel het, in positieve zin, op dat er nog geen definitieve besluiten waren genomen en dat men, vanwege nieuwe recente inzichten, o.a. uit Wageningen, een voorzichtiger koers wilde gaan varen. Er was nog geen definitief beheerplan en ook de criteria voor het kappen van bomen stonden nog niet vast.

Het gesprek werd door ons als zeer positief ervaren. Graag blijven we in overleg over de aanpak. Dit kan tevens onnodige bezwaarprocedures tegen af te geven kapvergunningen voorkomen. Voor de Stichting telt elke boom.